طریقت نوربخشیهسلسله نوربخشیه یکی از دو شعبه منشعب شده سلسله کبرویه می‌باشد. سلسله نوربخشیه به طرفداران سیدمحمدتقی نوربخش گفته می‌شود. ۱ - سیدمحمد نوربخشسیدمحمد نوربخش اهل قائن خراسان و از شاگردان میرسید شریف جرجانی و عالم بزرگ شیعی، ابن فهد حلی بود. ۲ - قیام بر علیه شاهرخ گورکانیسیدمحمد نوربخش و جانشینانش که در نشر مذهب شیعه در قرن نهم و بعد از آن سهم بسیار داشتند، مقدّم بر صفویه در فکر قیام بر ضد سلطان وقت ( شاهرخ گورکانی ) و تأسیس حکومت صوفی شیعی بودند. خواجه اسحاق ختلانی نیز با وی همکاری کرد ولی پس از آن‌که شکست خورد، محبوس شد و خواجه اسحاق به امر شاهرخ در ۸۲۶ به قتل رسید. [۱]
نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، ج۲، ص۱۴۴ـ ۱۴۸، تهران ۱۳۵۴ ش.
۳ - سلسله اویسیاز جمله سلسله‌هایی که نسبت اصلی خود را به نوربخشیه می‌رسانند، سلسله اویسی است. ۴ - سیدحیدر آملیدر میان بزرگان نوربخشیه باید از صوفی و فقیه بزرگ شیعی ایرانی، سیدحیدر آملی (متوفی پس از ۷۸۲)، نام برد که بصراحت اتحاد تصوف و تشیع را مطرح کرده است. ۴.۱ - اساتیدوی از علویان آمل ، و در فقه و کلام شاگرد فخرالمحققین حلی [۲]
حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
و در تصوف مرید شیخ نورالدین تهرانی اصفهانی [۳]
حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۰، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
و احتمالاً محمد بن ابی بکر سمنانی [۴]
حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۲۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
بود که هر دو از مشایخ سلسله کبرویه بودند.۴.۲ - مرجع شیعه و صوفیهسیدحیدر آملی در اکثر آثار خویش، خصوصاً در جامع الاسرار ، با مخاطب قرار دادن شیعه رسمی (شیعه ظاهری) و صوفیه می‌خواهد ثابت کند که شیعه و صوفیه حقه مرجع و مأخذ واحدی دارند. [۵]
حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، ج۱، ص۴، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش.
۵ - فهرست منابع(۱) حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵. (۲) حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش. (۳) نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، تهران ۱۳۵۴ ش. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف»، شماره۳۵۸۶. |